Σε συνεργασία με τον Χ. Μηλιώνη Καθηγητή παθολογίας και πρόεδρο επιτροπής διαχείρισης της κρίσης από τον κορωνοϊό του ΠΠΓΝ Ιωαννίνων
Ι. Γενικά για τον κοροναϊό και τις εξετάσεις
1.Τι σημαίνει COVID-19 και τι SARS-CoV-2;
SARS-CoV-2 είναι το επίσημο όνομα του νέου κορονοϊού ενώ COVID-19 ονομάζεται η νόσος την οποία προκαλεί ο ιός αυτός.
2. Σε ποιους πρέπει να γίνονται διαγνωστικές εξετάσεις;
Κατά προτεραιότητα σε ασθενείς με πυρετό και βήχα ή δύσπνοια και οι οποίοι ανήκουν σε μία από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
α) νοσηλεύονται
β) φιλοξενούνται σε μονάδες ηλικιωμένων
γ) είναι μέλη ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού,
δ) είναι άτομα ηλικίας >70 ετών,
ε) είναι άτομα με σοβαρά χρόνια νοσήματα όπως χρόνια πνευμονοπάθεια, χρόνιο καρδιαγγειακό νόσημα, σακχαρώδης διαβήτης, σοβαρή ανοσοκαταστολή.
3. Ποιες εξετάσεις διαθέτουμε για τη διάγνωση του ιού;
Ανίχνευση και ταυτοποίηση του ίδιου του ιού με μοριακή μέθοδο. Ανίχνευση ειδικών αντισωμάτων έναντι του ιού με κλασική ορολογική μέθοδο.
4. Τι είναι και πώς γίνεται η μοριακή μέθοδος;
Η μοριακή αποτελεί την πιο έγκυρη μέθοδο για τη διάγνωση του νέου κορονοϊού και είναι ευρέως γνωστή ως PCR. Για την εξέταση γίνεται λήψη υγρού από τη μύτη ή το φάρυγγα με στειλεό που μοιάζει με μακριά μπατονέτα. Το δείγμα μπαίνει σε κατάλληλο φιαλίδιο και στέλνεται στο εργαστήριο, όπου ελέγχεται για την παρουσία του ιού μέσω της ανίχνευσης του γενετικού υλικού (RNA) του ιού.
5. Πόσο χρόνο χρειάζεται για να ολοκληρωθεί η εξέταση και γιατί πολλές φορές η εξέταση αργεί;
Από τη στιγμή που σε ένα δείγμα ξεκινά η διαδικασία της εξέτασης, απαιτούνται περίπου 3 ώρες για την ολοκλήρωσή της. Όταν όμως το εργαστήριο δέχεται μεγάλο αριθμό δειγμάτων, τότε απαιτείται αρκετός χρόνος αφενός για την καταγραφή των ασθενών και αφετέρου για τη διεκπεραίωση των εξετάσεων που πρέπει να γίνεται καθ’ ομάδες ορισμένου αριθμού δειγμάτων.
6. Πόσο αξιόπιστη είναι η μοριακή μέθοδος;
Είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος που διαθέτουμε σήμερα για τη διάγνωση του νέου κορονοϊού. Όμως η μοριακή εξέταση, όπως και κάθε εξέταση έχει αδυναμίες. Για παράδειγμα, η μοριακή μέθοδος μπορεί να είναι αρνητική σε άτομα χωρίς εμφανή συμπτώματα που έχουν, ωστόσο, μολυνθεί από τον ιό και ενδεχομένως να αναπτύξουν τη νόσο ύστερα από κάποιες μέρες. Επιπλέον, οι μοριακές εξετάσεις μας δείχνουν αν κάποιος έχει τον ιό τώρα, αλλά δεν μπορούν να μας δείξουν αν κάποιος νόσησε στο παρελθόν. Αν για παράδειγμα κάποιος είχε βήχα και πυρετό από τον κορονοϊό πριν από δύο εβδομάδες, μπορεί η μοριακή εξέτασή του να είναι αρνητική.
7. Συναντήθηκα με ένα φίλο προ 4 ημερών, ο οποίος βρέθηκε θετικός στον κορονοϊό την επόμενη ημέρα. Δεν έχω κανένα σύμπτωμα, αλλά έκανα σήμερα τη μοριακή εξέταση και βρέθηκα αρνητικός. Μπορώ να ησυχάσω;
Όχι. Σε άτομα χωρίς συμπτώματα και ιδιαίτερα τις πρώτες ημέρες μετά από επαφή με κρούσμα, η μοριακή εξέταση μπορεί να είναι αρνητική, ενδέχεται όμως τα άτομα αυτά να νοσήσουν αργότερα.
8. Αν έχω περάσει λοίμωξη από τον νέο κορονοϊό και βρεθώ θετικός για αντισώματα σημαίνει ότι έχω ανοσία και δεν κινδυνεύω να ξαναπροσβληθώ από τον ιό;
Ναι, από ό,τι γνωρίζουμε η λοίμωξη από τον κορονοϊό αφήνει ανοσία με ελάχιστες εξαιρέσεις. Δεν γνωρίζουμε όμως για πόσο χρόνο διατηρείται η ανοσία.
9. Δεν είχα τους τελευταίους μήνες ποτέ βήχα και πυρετό. Μπορώ με τις ορολογικές εξετάσεις να δω αν έχω περάσει ασυμπτωματικά λοίμωξη από το νέο κορονοϊό (COVID-19);
Αν δεν έχετε εκδηλώσει τους τελευταίους μήνες συμπτώματα και είσαστε θετικός στα αντισώματα, τότε είναι πιθανόν να έχετε έρθει σε επαφή με άτομο που είχε τον ιό χωρίς να το έχετε καταλάβει. Πρέπει όμως να έχουμε υπόψη ότι υπάρχει και η πιθανότητα ένα θετικό τεστ αντισωμάτων να είναι λανθασμένο (ψευδώς θετικό), δηλαδή να είναι θετικό το τεστ ενώ το άτομο δεν έχει ασθενήσει από COVID-19.
10. Τι σημαίνει αν τα αντισώματά μου είναι αρνητικά;
Ότι δεν έχετε αντισώματα έναντι του ιού και, επομένως, δεν έχετε έρθει σε επαφή με τον ιό. Προσοχή όμως, σε μερικές περιπτώσεις η αρνητική εξέταση δεν αποκλείει την μόλυνση του ατόμου από το νέο κορονοϊό (ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα), δηλαδή ενώ υπάρχει η νόσος το τεστ αντισωμάτων να είναι αρνητικό.
11. Σε πόση ώρα παίρνω τα αποτελέσματά μου από το εργαστήριο για τις ορολογικές εξετάσεις;
Οι κλασικές αξιόπιστες ορολογικές εξετάσεις εκτελούνται σε ομάδες δειγμάτων και απαιτούν 1-2 ώρες για την πραγματοποίησή τους. Το πότε όμως θα πάρετε το αποτέλεσμα εξαρτάται και από το πόσο συχνά το εργαστήριο εκτελεί την εξέταση.
12. Πού αλλού είναι χρήσιμες οι ορολογικές εξετάσεις;
Είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για τον έλεγχο του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Οι ιατροί και νοσηλευτές που έχουν αντισώματα θεωρούνται ότι έχουν ανοσία έναντι του κορονοϊού και επομένως, θα μπορούν να εξετάζουν και να νοσηλεύουν ασθενείς με COVID-19 χωρίς κίνδυνο για τους ίδιους ή για άλλους ασθενείς. Ιδιαίτερα χρήσιμες είναι οι ορολογικές εξετάσεις σε οροεπιδημιολογικές μελέτες, στις οποίες το αίμα μεγάλου αριθμού ατόμων του πληθυσμού εξετάζεται για παρουσία αντισωμάτων έναντι του νέου κορονοϊού. Με τον τρόπο αυτό, μπορούμε να εκτιμήσουμε χονδρικά το ποσοστό των ατόμων στην Ελλάδα που έχουν έρθει σε επαφή με τον ιό.
13. Τι τεστ πρέπει να κάνω για να διαγνώσω αν ο βήχας και ο πυρετός που έχω οφείλονται στον κορονοϊό;
Η πιο αξιόπιστη μέθοδος είναι η μοριακή μέθοδος και αυτή πρέπει να κάνετε για τη διάγνωση και για να σας συμβουλέψει κατάλληλα ο γιατρός σας.
14. Και αν θέλω απλά να δω αν έχω “περάσει” κορονοϊό;
Στην περίπτωση αυτή μπορείτε να κάνετε εξέταση με κλασικό ορολογικό τεστ (αντισώματα), αλλά σε περίπτωση που αυτό δεν είναι διαθέσιμο, μπορείτε εναλλακτικά να εξετασθείτε με ένα γρήγορο ορολογικό τεστ.
15. Πού μπορώ να κάνω εξετάσεις για το νέο κορονοϊό εάν έχω συμπτώματα;
Στα εργαστήρια αναφοράς και σε όσα εργαστήρια δημόσιων νοσοκομείων πραγματοποιούν την ειδική εξέταση για το νέο κορονοϊό. Στην περίπτωση αυτή ο γιατρός σας θα πρέπει να ζητήσει την έγκριση του ΕΟΔΥ και να σας παραπέμψει με το ειδικό παραπεμπτικό σημείωμα σε δημόσιο νοσοκομείο αναφοράς για λήψη δείγματός σας για μοριακό τεστ. Στην περίπτωση αυτή η εξέταση γίνεται δωρεάν. Σε ορισμένες ιδιωτικές κλινικές και ιδιωτικά διαγνωστικά εργαστήρια/κέντρα που παρέχουν εξετάσεις για κορονοϊό. Στην περίπτωση αυτή δεν χρειάζεται επικοινωνία με τον ΕΟΔΥ. Θα πρέπει όμως να ρωτήσετε από πριν ποιες εξετάσεις γίνονται, να επιλέξετε μοριακό τεστ και να αποφύγετε να κάνετε ταχύ τεστ.
16.Για πόσο καιρό οι ασυμπτωματικοί φορείς του νέου κορωνοϊού μπορεί να μολύνουν άλλους;
Για την ώρα, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε πόσοι είναι οι ασυμπτωματικοί φορείς και για πόσο καιρό είναι μεταδοτικοί για τους άλλους. Για το λόγο αυτό τα μέτρα περιορισμού είναι αναγκαία. Είναι σημαντικό να είμαστε προσεκτικοί και να αποφεύγουμε τις στενές επαφές με άτομα και να μην θεωρούμε δεδομένο ότι κάποιος που δεν έχει συμπτώματα ότι δεν μπορεί να μεταδίδει τη νόσο. Ένα από τα δυσκολότερα θέματα της λοίμωξης με το νέο κορωνοϊό είναι το εύρος της συμπτωματολογίας. Χιλιάδες συνάνθρωποί μας είτε νοσούν βαριά είτε έχουν χάσει τη ζωή τους. Ωστόσο, ένας μη προσδιορίσιμος αριθμός ατόμων μέχρι τώρα παρά το γεγονός ότι έχει μολυνθεί δεν εκδηλώνει συμπτώματα. Τα άτομα αυτά ονομάζονται «ασυμπτωματικοί φορείς» της νόσου και είτε δεν εκδηλώνουν καθόλου συμπτώματα είτε αυτά είναι τόσο ήπια που διαδράμουν απαρατήρητα καθώς δεν είναι χαρακτηριστικά για τον Covid-19. Όπως στις περισσότερες λοιμώξεις το εύρος των συμπτωμάτων είναι από πολύ βαριά έως τελείως χωρίς συμπτώματα.
17.Ποιο είναι το πραγματικό ποσοστό των ασυμπτωματικών φορέων του νέου κορωνοϊού;
Δυστυχώς αυτό δεν είναι γνωστό μέχρι σήμερα. Ούτε είναι σαφές σε ποιο βαθμό αυτά τα ασυμπτωματικά άτομα συνεισφέρουν στην εξάπλωση της πανδημίας, αν και προκαταρκτικά αποτελέσματα ερευνών δείχνουν ότι μάλλον διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διασπορά της λοίμωξης από τον Covid-19. Επίσης, δεν είναι γνωστό πόσο καιρό αυτοί οι φορείς μπορεί να συνεχίζουν να είναι μεταδοτικοί για τη νόσο. Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι θα ήταν καλύτερα να συμπεριφερόμαστε ως δυνητικά ασυμπτωματικοί φορείς του ιού και να ακολουθούμε τις συστάσεις για την πρόληψη της μετάδοσης.
18.Ποιες είναι οι ευπαθείς ομάδες, αυτοί δηλαδή που κινδυνεύουν περισσότερο να πεθάνουν εάν προσβληθούν από τον ιό Covid-19;
Ο Antony Fauci Δντής του τμήματος Αλλεργίας και Λοιμώξεων του National Institute of Health των ΗΠΑ , ο αντίστοιχος “Τσιόδρας” του D. Trump, που από αυτόν περιμένουμε το εμβόλιο δήλωσε: “Παρά τα 50 χρόνια που ασχολούμαι με τις λοιμώξεις δεν μπορώ να εξηγήσω γιατί με αυτόν τον ιό μερικοί πάσχουν σοβαρά και άλλοι όχι”. Η ηλικία >75 οι συνυπάρχουσες παθήσεις (καρδιαγγειακές αναπνευστικές, νεοπλασίες) αποτελούν κλασσικούς παράγοντες για κακή έκβαση. Εξηγήσεις για τη κακή έκβαση σε νεώτερους χωρίς παθήσεις δεν υπάρχουν. Γενετικοί και μοριακοί μηχανισμοί θα ρίξουν φως σε αυτόν τον τομέα.
19.Πότε θα υποπτευτώ ότι έχω κολλήσει τον κορωνοϊό;
Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι ο επίμονος ξηρός βήχας, κατά κανόνα μαζί με πυρετό. Εάν φταρνίζεστε ή έχετε καταρροή (μύτη που τρέχει) ή πονοκέφαλο είστε ασθενής, αλλά πιθανότατα όχι από κορωνοϊό.
– Πυρετός Πάνω από 37.8 ο C. Είναι σίγουρο ότι θα το καταλάβετε ότι ανεβάζετε πυρετό.
– Επίμονος ξηρός βήχας; (χωρίς να παράγονται πτύελα, φλέγμα ή βλέννα. Εάν παρατηρήσετε το χαρτομάντιλο που βήξατε δεν έχετε αποβάλλει πτύελα ή κολλώδη ουσία. Ο βήχας κατά κανόνα είναι επίμονος, δεν σχετίζεται με το τσιγάρο ή με το αίσθημα ότι θέλουμε να καθαρίσουμε τη φωνή μας.
20.Επιτρέπεται η αιμοδοσία; Υπάρχει πιθανότητα μετάδοσης του κορωνοϊού από τη μετάγγιση;
Οι ανάγκες σε αίμα παραμένουν το ίδιο αυξημένες όπως και πριν την πανδημία. Εάν είστε υγιής και αισθάνεστε καλά, προγραμματίστε να δώσετε αίμα. Είναι επιτακτική ανάγκη. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο ότι η μετάγγιση αίματος μπορεί να μεταδώσει τον κορωνοϊό ή οποιονδήποτε άλλον κορωνοϊό. Αυτή η οικογένεια ιών δεν σχετίζεται με τις μεταγγίσεις.
21.Πότε τα άτομα με λοίμωξη από τον ιό Covid-19 μεταδίδουν περισσότερο;
Το CDC (Centers for Disease Control and Prevention ή κέντρο ελέγχου νοσημάτων και πρόληψης) θεωρεί ότι τα άτομα που έχουν μολυνθεί από τον ιό Covid-19 είναι στο μέγιστο της μεταδοτικότητας της νόσου όταν εμφανίζουν την ‘κορύφωση’ των συμπτωμάτων τους. Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα είναι περισσότερο μολυσματικά κατά τις ημέρες που αισθάνονται χειρότερα και αυτό περιλαμβάνει συμπτώματα όπως ο επίμονος ξηρός βήχας ή ο πυρετός. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τότε μόνο είναι μεταδοτικοί. Πράγματι, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ασθενείς αποβάλλουν τον ιό κατά την περίοδο της επώασης (δηλαδή πριν εμφανίσουν συμπτώματα) που είναι γενικά 2-14 ημέρες μετά την αρχική τους έκθεση.
22.Μπορoύμε να ξεχωρίσουμε τα συμπτώματα του κοροναϊού από της κοινής γρίπης (κρυολογήματος);
Τα συμπτώματα της ήπιας προσβολής μοιάζει με αυτή των άλλων ιώσεων(πχ πυρετός βήχας, δύσπνοια, μυαλγίες κόπωση και διάρροιες) με χαρακτηριστικό εργαστηριακό εύρημα τον χαμηλό αριθμό λεμφοκυττάρων. Η έλλειψη όσφρησης είναι καινούργιο σύμπτωμα. Τα συμπτώματα της σοβαρής προσβολής που εκδηλώνονται με δύσπνοια (δεν μπορείς να πάρεις ή δεν χορταίνεις ανάσα) είναι η πνευμονία, οξύ αναπνευστικό σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρεια (ARDS) με ή χωρίς shock( χαμηλή ή καθόλου πίεση). Όπως καταλαβαίνεται η διάκριση στην αρχή δεν μπορεί να γίνει.
23.Μπορούμε να κολλήσουμε τον κορωνοϊό αγγίζοντας μολυσμένες επιφάνειες;
Ναι, ιδιαίτερα όταν στη συνέχεια ακουμπάμε το πρόσωπό μας. Φαίνεται ότι ο ιός μπορεί να επιβιώσει και έξω από το ανθρώπινο σώμα.
Όσο επεκτείνεται η διάδοση του νέου κορωνοϊού τόσο μεγαλώνει και ο φόβος μας να αγγίζουμε επιφάνειες. Είναι οικείες οι σκηνές ανθρώπων που ανοίγουν τις πόρτες με τον αγκώνα ή εργαζόμενων που συνεχώς καθαρίζουν την επιφάνεια των γραφείων τους. Επιπρόσθετα, εργαζόμενοι με ειδικές στολές ψεκάζουν με απολυμαντικά ανοιχτούς και κλειστούς χώρους, όπως γραφεία, καταστήματα, νοσοκομεία. Καλό θα ήταν να καθαρίζονται και τα μηχανήματα αυτόματης ανάληψης τουλάχιστον μία φορά στο τέλος της ημέρας.
Όπως και άλλοι ιοί του αναπνευστικού, ο Covid-19 μπορεί να μεταδοθεί διαμέσου μικροσκοπικών σταγονιδίων που προέρχονται από τη μύτη και το στόμα ανθρώπων που μολύνθηκαν. Με έναν και μόνο βήχα απελευθερώνονται περίπου 3000 σταγονίδια. Αυτά «προσγειώνονται» σε άλλους ανθρώπους, στα ρούχα και σε επιφάνειες. O ιός μπορεί να επιβιώνει στα σταγονίδια για περίπου τρεις ώρες μετά την έξοδό τους με το βήχα. Έχει βρεθεί ότι οι κορωνοϊοί αδρανοποιούνται στο λεπτό όταν οι επιφάνειες απολυμαίνονται με οινόπνευμα περιεκτικότητας 60-70% ή με υπεροξείδιο του υδρογόνου 0.5%.
Τα ρούχα και άλλες επιφάνειες είναι δυσκολότερο να απολυμανθούν. Ωστόσο, δεν είναι σαφές πόσο επιβιώνει ο νέος ιός. Πλύσιμο των ρούχων σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 60οC φαίνεται λογικό ότι μπορούν να είναι αποτελεσματικό για την απολύμανση. Εκτυπωμένο χαρτί και λοιπά χαρτομάντηλα (tissue papers): Μετά από επώαση 3 ωρών δεν εντοπίζεται ο ιός. Επεξεργασμένες ξύλινες και υφασμάτινες επιφάνειες: Παραμονή του ιού σε έως 2 ημέρες. Η παραμονή του ιού είναι πιο παρατεταμένη σε λείες και ομαλές επιφάνειες: Γυαλί και χαρτονομίσματα έως 4 ημέρες, ανοξείδωτο ατσάλι και πλαστικό έως 7 ημέρες. Ο ιός επιβιώνει περισσότερο σε ορισμένες επιφάνειες, όπως στο χαρτόνι έως και 24 ώρες και μέχρι και 2-3 ημέρες σε πλαστικές και ανοξείδωτες επιφάνειες. Καθαρίστε τακτικά το κινητό σας και όλες τις σκληρές επιφάνειες εργασίας.
Η ικανότητα του νέου κορωνοϊού να παραμένει για αρκετό χρόνο στις επιφάνειες υπογραμμίζει την επιμελή υγιεινή των χεριών και το καθάρισμα των επιφανειών. Εν κατακλείδι, ο ιός είναι σταθερός σε ευνοϊκό περιβάλλον, αλλά είναι και ευαίσθητος στις συνήθεις μεθόδους απολύμανσης.
24.Πότε μπορεί κάποιος που έχει αρρωστήσει από τον νέο ιό να βγει με ασφάλεια για τους άλλους από την καραντίνα; Έχει αποκτήσει ανοσία για πάντα ;
Μετά 3-4 ημέρες απυρεξίας (χωρίς τη λήψη αντιπυρετικών) και απουσίας βήχα, ακολουθούνται από τουλάχιστον άλλες 5 ημέρες μετά τη διακοπή των συμπτωμάτων θα μπορούσε να βγει κάποιος από την καραντίνα.
Ανοσία έχει αποκτήσει αλλά για πόσο καιρό δεν γνωρίζουμε.
25.Ποια είναι η διάρκεια των συμπτωμάτων στις ήπιες μορφές COVID-19 και πότε εμφανίζονται τα ανησυχητικά συμπτώματα;
Μια ήπια λοίμωξη συνήθως διαρκεί μια εβδομάδα αλλά έχουν αναφερθεί και περιστατικά για 2 ή και περισσότερες εβδομάδες. Τα συμπτώματα εμφανίζονται κατά μέσον όρο 5 (1-14) ημέρες μετά την επαφή με το ιό. Η επιδείνωση χωρίς να αποτελεί τον κανόνα εμφανίζεται μετά 5-7 ημέρες.
26.Πόσοι από αυτούς που έχουν προσβληθεί θα χρειασθούν νοσηλεία, πόσοι εισαγωγή στην εντατική, πόσοι θα διασωληνωθούν και πόσοι θα πεθάνουν;
Το 10% θα χρειασθεί νοσηλεία (με μικρότερα ποσοστά για τους νέους και μεγαλύτερα για τους ηλικιωμένους). Τα ποσοστά νοσηλείας είναι 12%, 16% και 19% για τις ηλικίες >60, >70 και >80 ετών αντίστοιχα. Το 30% θα χρειασθούν εντατική με τη πλειοψηφία να χρειασθεί διασωλήνωση. Οι θάνατοι που κατά πλειοψηφία συμβαίνουν μέσα στις εντατικές αυξάνουν με την ηλικία. Αναλυτικά η θνητότητα νοσηλευομένων ανάλογα με την ηλικία είναι: <40 : 0.1%, 40 – 49: 0.3%, 50-59: 1.3%, 60 -69 4%, 70 -79: 8.6% >80: 13.4%. Η θνητότητα από άλλη σκοπιά: νοσηλεία για πνευμονία >70 ετών: 8%, >80 ετών: 15% και οι ευπαθείς σε σύγκριση με τους μη ευπαθείς >10 % με <1% αντίστοιχα.
Σε όσους αρέσουν οι αριθμοί που ενισχύουν τα ανωτέρω να δούμε πώς διαγράφεται η κατάσταση στις 6/4 στη χώρα μας: Κρούσματα: 1735 με μέση ηλικία 46 έτη (πιν). Νοσηλευόμενοι: 283, Διασωληνομένοι: 90 (μέση ηλικία 65, 50>65 ετών). Θάνατοι: 79 (μέση ηλικία 73 έτη, 23 γυναίκες). Στο ίδιο διάστημα 269 συνάνθρωποι μας έχουν πάρει εξιτήριο.
27.Οι ασθενείς με Covid-19 συνεχίζουν να “αποβάλλουν” τον ιό και μετά την εξαφάνιση των συμπτωμάτων;
Φαίνεται πως αυτό ισχύει. Γενικά, τα άτομα που νόσησαν από τον Covid-19 πρέπει να παραμένουν σε απομόνωση για τουλάχιστον τρεις ημέρες αφού έχουν αναρρώσει και μία τουλάχιστον εβδομάδα από την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Ωστόσο, οι 14 ημέρες από την εμφάνιση των συμπτωμάτων φαίνεται ότι είναι το ασφαλέστερο όριο.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα παιδιά είναι συχνά ασυμπτωματικοί φορείς του Covid-19 και μπορεί έτσι να αποτελέσουν σημαντική πηγή κινδύνου στα άτομα του κοντινού τους περιβάλλοντος. Γενικά ισχύει ότι όσο μεγαλύτερη η διάρκεια της επαφής, όσο στενότερη είναι η επαφή, όσο μειωμένη είναι η άμυνα του οργανισμού τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να νοσήσουμε.
28.Εάν εκθέτουμε το σώμα μας στον ήλιο σε θερμοκρασίες υψηλότερες από 25oC δεν κολλάμε τον Covid-19;
Μπορούμε να κολλήσουμε τον Covid-19 ανεξάρτητα από το πόσο ζεστός είναι ο καιρός ή πόσο ηλιόλουστη είναι η ημέρα. Ακόμη και σε χώρες με ζεστό καιρό καταγράφονται κρούσματα κορωνοϊού. Για να προστατευτούμε πρέπει να φροντίζουμε να έχουμε καθαρά χέρια και να αποφεύγουμε να αγγίζουμε τα μάτια, το στόμα και τη μύτη μας.
29.Μπορούμε να αναρρώσουμε από τον Covid-19; Μήπως θα τον κουβαλάμε για όλη μας τη ζωή;
Οι περισσότεροι άνθρωποι που θα κολλήσουν τον Covid-19 θα αναρρώσουν και θα αποβάλλουν τον ιό από το σώμα τους. Εάν νομίζετε ότι κολλήσατε τον ιό, προσοχή στα συμπτώματα: Εάν έχετε επίμονο ξηρό βήχα, πυρετό και δυσκολία στην αναπνοή τηλεφωνήστε στο γιατρό σας για να σας καθοδηγήσει. Οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν χάρις στην υποστηρικτική συντηρητική φροντίδα.
30.Εάν μπορούμε να κρατήσουμε την αναπνοή μας για 10 δευτερόλεπτα χωρίς να βήξουμε ή να αισθανθούμε άσχημα σημαίνει ότι δεν έχουμε κολλήσει τον Covid-19;
Τα συχνότερα συμπτώματα του νέου κορωνοϊού είναι ο ξηρός βήχας, η κόπωση και ο πυρετός. Μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν σοβαρότερες μορφές όπως η πνευμονία. Ο ασφαλέστερος τρόπος να το διαγνώσουμε είναι να πάρουμε δείγμα όταν αυτό μας συμβουλέψουν οι γιατροί μας. Μην κάνετε αυτό το «τεστ αναπνοής». Μπορεί και να είναι επικίνδυνο για κάποιους.
31.Το αλκοόλ μας προστατεύει από τον Covid-19;
Όχι. Από την άλλη, η χωρίς μέτρο κατανάλωση αλκοόλ προκαλεί προβλήματα στην υγεία μας.
32.Μπορεί ο ιός να μεταδίδεται και σε περιοχές με ζεστό και υγρό κλίμα;
Από τα μέχρι σήμερα στοιχεία, ο Covid-19 μπορεί να μεταδίδεται σε όλες τις περιοχές, όπως και σε αυτές που έχουν ζεστό και υγρό κλίμα. Φροντίστε πάντοτε τα μέτρα ατομική υγιεινής.
33.Μήπως το κρύο σκοτώνει τον Covid-19;
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό ισχύει. Η φυσιολογική θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος κυμαίνεται από 36.5-37oC ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να προστατευτούμε είναι να πλένουμε τα χέρια μας με σαπούνι και νερό ή να χρησιμοποιούμε αντισηπτικά με βάση το αλκοόλ.
34.Το πολύ ζεστό μπάνιο σκοτώνει τον Covid-19;
Το πολύ ζεστό μπάνιο δεν μας βοηθά να σκοτώσουμε τον κορωνοϊό. Αντίθετα, θα μπορούσε να προκαλέσει ακόμη και εγκαύματα.
35.Μεταδίδεται ο Covid-19 με τα κουνούπια;
Δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα στοιχεί ότι ο νέος κορωνοϊός μεταδίδεται με τα τσιμπήματα από κουνούπια. Είναι ένας ιός του αναπνευστικού που μεταδίδεται κυρίως με σταγονίδια που παράγονται και διασπείρονται όταν ένα άτομο βήχει ή φταρνίζεται ή διαμέσου σταγονιδίων από το σάλιο ή την έκκριση της μύτης. Προσοχή, λοιπόν, να αποφεύγουμε τη στενή επαφή με άτομα που βήχουν ή φταρνίζονται.
36.Εάν στεγνώνουμε τα χέρια μας με πολύ ζεστό αέρα, αυτό μας απολυμαίνει από τον Covid-19;
Όχι. Πρέπει πρώτα να πλένουμε τα χέρια μας με σαπούνι και νερό και στη συνέχει να στεγνώνουμε με χάρτινες πετσέτες ή/και θερμό αέρα.
37.Η υπεριώδης ακτινοβολία σκοτώνει τον Covid-19;
Η χρήση λάμπας υπεριώδους ακτινοβολίας δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για την απολύμανση των χεριών ή άλλων σημείων στο δέρμα. Μπορεί να προκαλέσουν έντονο ερεθισμό.
38.Εάν ψεκαστούμε με οινόπνευμα ή χλωρίνη, αυτό σκοτώνει τον Covid-19;
Όχι. Εάν ο κορωνοϊός μπει στο σώμα μας δεν επηρεάζεται από αυτό. Ο ψεκασμός είναι επιβλαβής για τους βλεννογόνους μας (δηλαδή για τα μάτια, το στόμα κτλ.). Το οινόπνευμα και η χλωρίνη είναι χρήσιμα για να απολυμάνουμε επιφάνειες, αλλά πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή.
39.Το αντιπνευμονιοκοκκικό ή αντιγριπικό εμβόλιο μας προστατεύει και από τον Covid-19;
Όχι. Λεπτομέρειες για τη συνύπαρξη των ιώσεων δεν έχουμε αλλά πρέπει η έκβαση να είναι καλύτερη. Είναι σημαντικό να είμαστε εμβολιασμένοι για τις αναπνευστικές νόσους, όπως είναι οι λοιμώξεις που οφείλονται στον ιό της γρίπης, τον πνευμονιόκοκκο ή τον αιμόφιλο. Τα ειδικά εμβόλια για το νέο κορωνοϊό αναπτύσσονται τώρα.
40.Εάν κάνουμε τακτικά ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό ή αν κάνουμε “γαργάρες” με αντισηπτικά διαλύματα σκοτώνουμε τον ιό;
Όχι, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι εάν ‘πλένουμε’ τακτικά τη μύτη μας με φυσιολογικό ορό αυτό μας προστατεύει από το νέο κορωνοϊό. Σημαντικό είναι να έχουμε τα χέρια μας καθαρά και να αποφεύγουμε να αγγίζουμε τη μύτη μας.
41.Τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τον κορωνοϊό;
Όχι. Τα αντιβιοτικά δεν σκοτώνουν τους ιούς παρά μόνο τα μικρόβια. Τα δίνουμε στους ασθενείς που νοσηλεύουμε με Covid-19 για να αντιμετωπίσουμε λοιμώξεις που συνυπάρχουν με αυτόν.
42.Εάν τρώμε συχνά σκόρδο ή πίνουμε χυμό λεμονιού προστατευόμαστε από τον Covid-19;
Όχι. Το σκόρδο και ο χυμός λεμονιού θεωρούνται υγιεινές τροφές και κάποιοι τους αποδίδουν αντιμικροβιακές ιδιότητες. Ωστόσο, η κατανάλωσή τους δεν φαίνεται ότι προστατεύει από τον νέο κορωνοϊό.
43.Ποια φάρμακα πρέπει να αποφεύγετε;
Mόνο τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (πχ Brufen) που ούτως ή άλλως πρέπει να αποφεύγονται σ ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα.
44.Πρέπει να αλλάξω μερικά φάρμακα που παίρνω για την πίεση;
Όχι αφού δεν συντρέχει άλλος λόγος. Σε κάθε περίπτωση όπως και για άλλες αλλαγές στη θεραπευτική αγωγή η επικοινωνία με το γιατρό σας θα σας καθησυχάσει.
45.Τι πρέπει ιδιαίτερα να προσέχουν οι ασθενείς με Καρδιακή ανεπάρκεια;
Οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια αποτελούν μια πολυάριθμη και ευπαθή ομάδα, ιδιαίτερα αυτή την περίοδο. Η επαγρύπνηση των ασθενών σε σχέση με την αναγνώριση συμπτωμάτων, τη συστηματική καταγραφή κλινικών παραμέτρων (σωματικό βάρος, μέτρηση αρτηριακής πίεσης και σφυγμού), την επιμελή λήψη των φαρμάκων τους και την τήρηση των υγειονο-διαιτητικών μέτρων, παρότι είναι αποφασιστικής σημασίας για την ευοίωνη έκβαση της ασθένειάς τους, παραμένει συχνά ελλιπής. Η εφαρμογή ThessHF για smartphone ή tablet (προς το παρόν μόνο σε λογισμικό android) είναι μία υπηρεσία υπενθύμισης και εκπαίδευσης, ένα «προσωπικό ημερολόγιο» κάθε ασθενούς με καρδιακή ανεπάρκεια. Η εφαρμογή διατίθεται μέσω της ιστοσελίδας της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας ή της ιστοσελίδας της εφαρμογής www.thesshf.com. Σε καμία περίπτωση η εφαρμογή δεν υποκαθιστά τον θεράποντα ιατρό, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνον επικουρικά και να συμβάλλει στην βέλτιστη διαχείριση της συνολικής κατάστασης
του ασθενούς.
ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ COVID 19
1. Οι διαβητικοί ασθενείς κινδυνεύουν περισσότερο να κολλήσουν το νέο κορωνοϊό;
Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι τα διαβητικά άτομα είναι περισσότερο πιθανό να νοσήσουν με τον Covid-19 σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό. Ωστόσο, οι ασθενείς με διαβήτη όταν νοσήσουν έχουν χειρότερη έκβαση. Πράγματι, η συχνότητα των σοβαρών επιπλοκών από τον κορωνοϊό και οι θάνατοι φαίνεται ότι είναι περισσότεροι στους διαβητικούς ασθενείς. Επίσης, όσα περισσότερα προβλήματα υγείας αντιμετωπίζει ένα άτομο (π.χ. διαβήτης, καρδιοπάθεια, νεφρική νόσος) τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να εμφανίσει σοβαρές επιπλοκές από τον ιό. Έχει παρατηρηθεί ότι στα νεαρά άτομα και ιδιαίτερα στα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη η νόσηση από τον νέο κορωνοϊό εξελίσσεται, για άγνωστους λόγους μέχρι σήμερα, σχετικά ήπια. Όταν, όμως, η ρύθμιση του διαβήτη δεν είναι καλή, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος εξαιτίας της μειωμένης αμυντικής ικανότητας του οργανισμού στη λοίμωξη.
2. Έχω σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Κινδυνεύω περισσότερο να εμφανίσω διαβητική κετοξέωση;
Γενικά, οι ιογενείς λοιμώξεις αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβητικής κετοξέωσης, ιδιαίτερα στους ασθενείς με τύπου 1 σακχαρώδη διαβήτη. Κατά συνέπεια, εάν βρείτε τη μέτρηση του σακχάρου σας υψηλή (πάνω από 240 mg/dl) σε περισσότερες από δύο μετρήσεις, ελέγξτε τα ούρα σας για κετόνες.
3. Ο καλός έλεγχος του διαβήτη προστατεύει από τον Covid-19;
Εάν ο διαβήτης ελέγχεται ικανοποιητικά, φαίνεται ότι ο κίνδυνος τόσο να κολλήσετε τον κορωνοϊό ή/και να εμφανίσετε τη σοβαρή μορφή της νόσου είναι περίπου ο ίδιος με το γενικό πληθυσμό. Να είστε σε επικοινωνία με το γιατρό σας. Να φροντίζετε να παίρνετε αρκετά υγρά. Να φροντίζετε να έχετε διαθέσιμα τα φάρμακά σας. Με την εφαρμογή της άυλης συνταγογράφησης δεν χρειάζεται να μετακινηθείτε άσκοπα. Φροντίστε να τρέφεστε σωστά, να κοιμάστε αρκετά και να φροντίζετε την κίνηση και την άσκησή σας. Προσοχή στη διατροφή: προτιμάτε τροφές με χαμηλό γλυχαιμικό δείκτη (π.χ. λαχανικά, ολικής άλεσης προϊόντα), αποφύγετε τα τηγανιτά, περιορίστε τη ζάχαρη, τους υδατάνθρακες και τα λίπη, μην ξεχνάτε τα φρούτα
4. Πρέπει Τα παχύσαρκα άτομα να ζητήσουν βοήθεια στο πρώτο σύμπτωμα δύσπνοιας
Ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου φαίνεται να είναι και οι παχύσαρκοι ασθενείς, ακόμα και αν είναι νέοι και δεν έχουν κάποια άλλη χρόνια πάθηση. «Δυστυχώς έχουμε δει αρκετά άτομα να χάνουν τη ζωή τους, χωρίς άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες, παρά μόνο το βάρος. Πιθανές αιτίες είναι η μειωμένη αναπνευστική επάρκεια στα άτομα αυτά, και πιθανόν η ύπαρξη υποκλινικής καρδιαγγειακής νόσου λόγω της παχυσαρκίας. Τα παχύσαρκα άτομα μπορεί επίσης να ανεβάσουν σάκχαρο σε περίπτωση λοίμωξης, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο την κλινική τους πορεία». Μεγάλη δυσκολία υπάρχει επίσης και στη διασωλήνωση και διαχείριση των παχύσαρκων ασθενών
ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ COVID-19
1. Κινδυνεύουν περισσότερο από το νέο κορωνοϊό οι καπνιστές;
Η συσχέτιση μεταξύ καπνίσματος και νόσου από Covid-19 δεν είναι ακόμη σαφής, καθώς πρόκειται για ένα νέο νόσημα. Το κάπνισμα έχει πολλαπλές βλαπτικές συνέπειες σε πολλά συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, και ιδιαίτερα στο αναπνευστικό και το καρδιαγγειακό σύστημα, τα οποία προσβάλλονται και από το νέο κορωνοϊό Covid-19. Ακόμη και οι αρχικές αναφορές από την Κίνα έδειξαν ότι οι ασθενείς με αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις κινδύνευσαν περισσότερο από τη λοίμωξη Covid-19. Είναι γνωστό, επίσης, ότι ακόμη και οι καπνιστές που δεν έχουν κάποιο νόσημα του αναπνευστικού έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης λοιμώξεων του αναπνευστικού. Οι βλαπτικές επιδράσεις του καπνίσματος αφορούν επίσης και όσους εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα.
2. Υπάρχει επιστημονική βάση για αυξημένο κίνδυνο από τον Covid-19 στους καπνιστές;
Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι οι καπνιστές εμφανίζουν αυξημένη έκφραση στα κύτταρα του αναπνευστικού τους συστήματος μιας πρωτεΐνης που βοηθάει στην προσκόλληση του κορωνοϊού σε αυτά. Αυτό είναι ιδιαίτερα εκσεσημασμένο στους ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), οι οποίοι θα μπορούσαν να είναι σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρή λοίμωξη από το νέο κορωνοϊό. Επίσης, είναι αναμενόμενο ότι οι ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις που εκτίθενται σε κάπνισμα έχουν αυξημένη ευπάθεια σε λοιμώξεις.
3. Γιατί είναι καλή εποχή για να κόψω το κάπνισμα;
Η διακοπή καπνίσματος οδηγεί σε ταχύτατη ανάπλαση των κυττάρων του αναπνευστικού συστήματος, βελτιώνοντας την άμυνα του αναπνευστικού συστήματος. Επιπλέον, σύντομα βελτιώνεται ο κίνδυνος εμφάνισης παρόξυνσης σε ασθενείς με ΧΑΠ και ο καρδιαγγειακός κίνδυνος σε ασθενείς με αντίστοιχες παθήσεις, καταστάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο από Covid-19. Όλες οι παραπάνω θετικές συνέπειες της διακοπής του καπνίσματος μπορεί να οδηγήσουν σε ηπιότερα συμπτώματα, ταχύτερη ανάρρωση και καλύτερη έκβαση σε όσους νοσήσουν από Covid-19 αυτήν την περίοδο. Τέλος, με τη διακοπή του καπνίσματος ελαττώνεται και η συνήθεια να αγγίζουμε το πρόσωπο με τα δάχτυλα, η οποία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης από τον κορωνοϊό.
4. Αν κάπνιζα και το έχω κόψει έχω μικρότερο κίνδυνο από το νέο κορωνοϊό;
Δεν γνωρίζουμε κατά πόσον οι πρώην καπνιστές που δεν έχουν κάποια διαγνωσμένη πάθηση του καρδιαγγειακού ή του αναπνευστικού έχουν αυξημένο κίνδυνο από τον Covid-19. Ωστόσο, δεδομένου ότι η διακοπή καπνίσματος οδηγεί σε ταχεία επαναφορά των αμυντικών μηχανισμών του αναπνευστικού συστήματος σε λίγες εβδομάδες, πιθανότατα οι κίνδυνοι είναι μικρότεροι από εκείνους που καπνίζουν ακόμη. Είναι λογικό, με βάση την εμπειρία μας σε άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, ότι η πιθανότητα σοβαρών επιπλοκών είναι μικρότερη στους πρώην καπνιστές σε σχέση με τους νυν καπνιστές.
5. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι ασφαλές;
Τα δεδομένα για τις συνέπειες του “ατμίσματος” στο αναπνευστικό είναι ακόμη αντιφατικά. Η απουσία πίσσας και κάποιων άλλων τοξικών χημικών ουσιών μπορεί να καθιστά το ηλεκτρονικό τσιγάρο λιγότερο βλαπτικό σε κάποια επίπεδα, ωστόσο είναι εξίσου πιθανό ότι τα συστατικά του ηλεκτρονικού τσιγάρου έχουν και αυτά κάποιες βλαπτικές επιδράσεις στους αμυντικούς μηχανισμούς των κυττάρων του επιθηλίου του αναπνευστικού συστήματος. Ωστόσο, φαίνεται λογικό να προσπαθήσουμε να διατηρήσουμε την υγεία του αναπνευστικού μας συστήματος όσο καλύτερη μπορούμε. Η διακοπή του “ατμίσματος” αυτήν την περίοδο είναι ένα μέτρο που θα μπορούσε να μας βοηθήσει σε αυτήν τη κατεύθυνση. Εάν αποφασίσετε να χρησιμοποιήσετε ηλεκτρονικό τσιγάρο ως μέσο διακοπής του καπνίσματος, φροντίστε να το χρησιμοποιήσετε για ένα σύντομο διάστημα μερικών εβδομάδων ή λίγων μηνών.
Το κάπνισμα αποτελεί ίσως τον πλέον ευρέως διαδεδομένο τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου καρδιαγγειακής και πνευμονικής νοσηρότητας στο γενικό πληθυσμό παγκοσμίως, και είναι γνωστό ότι συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης από πολλούς ιούς που προσβάλλουν το αναπνευστικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων και των ιών της γρίπης, αλλά και με μεγαλύτερη πιθανότητα σοβαρής νόσησης επί προσβολής από τους ιούς αυτούς. Προϊούσης της πανδημίας COVID-19, λοιπόν, είναι αναμενόμενο το κάπνισμα να έχει αποτελέσει επίκεντρο επιστημονικού ενδιαφέροντος ως προς το ενδεχόμενο συσχέτισής του με την πιθανότητα προσβολής από τον ιό SARS-CoV-2 ή τη βαρύτητα της λοίμωξης.
-Οι νικοτινικοί υποδοχείς φαίνεται πως υπεισέρχονται στη ρύθμιση της έκφρασης του μορίου του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης 2 (ACE2) στην κυτταρική μεμβράνη, και –δεδομένου του ρόλου του ACE2 ως υποδοχέα εισόδου του SARS-CoV-2 στα κύτταρα- το κάπνισμα ενδέχεται να συσχετίζεται πιο άμεσα με τον κίνδυνο λοίμωξης από τον ιό και τη βαρύτητα της νόσου COVID-19 σε σχέση με ό, τι συμβαίνει με άλλες ιογενείς λοιμώξεις.
-Τόσο το ACE2 όσο και οι νικοτινικοί υποδοχείς (άμεσα) συμμετέχουν επίσης στην ενεργοποίηση της οδού JAK/STAT, που επιφέρει επιγενετικές αλλαγές που προάγουν την πνευμονική βλάβη μέσω φλεγμονής και ενεργοποίησης πρωτεασών. Επιπρόσθετα, σε πολλούς τύπους κυττάρων, όπως τα βρογχικά επιθηλιακά κύτταρα, τα κυψελιδικά μακροφάγα, τα πνευμονικά επιθηλιακά κύτταρα και οι ινοβλάστες, οι νικοτινικοί υποδοχείς εκφράζονται παράλληλα με υποδοχείς σχετιζόμενους με το σύστημα ρενίνης-αγγειοτενσίνης (RAS), στη λειτουργία του οποίου κομβικό ρόλο κατέχει το ACE2. Οι μηχανισμοί αυτοί ενδέχεται να συμμετέχουν επίσης σε κάποιο βαθμό στη σχέση ανάμεσα στο κάπνισμα και στη βαρύτητα της λοίμωξης COVID-19.
-Εκτός από τη νικοτίνη, ο καπνός του τσιγάρου περιέχει ποικίλες άλλες τοξίνες, όπως μονοξείδιο του άνθρακα και πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες, με πιθανή συμμετοχή στη σχέση μεταξύ καπνίσματος και βαρύτητας της νόσου COVID-19, καθώς είναι δεδομένη η αρνητική επίδραση των ουσιών αυτών στη λειτουργία του καρδιαγγειακού, του αναπνευστικού και του ανοσοποιητικού συστήματος.
ΚΟΡΟΝΑΪΟΣ ΚΑΙ ΜΑΤΙΑ
1. Μπορεί Ο κορωνοϊός να μας μολύνει μέσω των ματιών;
Ο κορωνοϊός χρησιμοποιεί σαν μέσο εισόδου στον οργανισμό μας τους βλεννογόνους. Τα μάτια μας καλύπτονται από μία μεμβράνη που λέγεται επιπεφυκότας. Ο επιπεφυκότας ανήκει στους βλεννογόνους του σώματος μας. Όταν λοιπόν σταγονίδια από κάποιον που νοσεί έρθουν προς τα μάτια μας ή με τα χέρια μας ακουμπήσουμε μία επιφάνεια μολυσμένη και μετά πιάσουμε τα μάτια μας μπορούμε εύκολα να αρρωστήσουμε. Επομένως τα μάτια μας αποτελούν επικίνδυνο σημείο για να εισέλθει ο ιός και χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή
2. Πως μπορώ να προστατέψω τα μάτια μου;
Ο καλύτερος τρόπος είναι η χρήση ειδικών προστατευτικών γυαλιών, κατά προτίμηση με πλαϊνή προστασία. Για επαγγελματίες υγείας που έρχονται σε επαφή με κόσμο με υψηλή πιθανότητα να νοσεί, ακόμη πιο χρήσιμη είναι η ειδική διάφανη ασπίδα προστασίας όλου του προσώπου.
3. Αν φοράω φακούς επαφής κινδυνεύω;
Όχι περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, υπό την προϋπόθεση πως τηρούνται οι όροι καθαριότητας και χρήσης των φακών. Δηλαδή πλένουμε πάντα τα χέρια μας καλά πριν βάλουμε ή βγάλουμε τους φακούς επαφής και φροντίζουμε για την σωστή συντήρησή τους.
4. Να προτιμήσω τα γυαλιά μου όσο διαρκεί η κρίση;
Ο μόνος λόγος να προτιμήσει κάποιος τα γυαλιά του θα ήταν η ευκολία σε σχέση με την επιμελέστερη φροντίδα που απαιτεί η χρήση φακών επαφής. Όμως και τα γυαλιά πρέπει περιστασιακά να απολυμαίνονται και να προσέχουμε να τα πιάνουμε με χέρια πάντα καθαρά.
5. Μεταδίδεται με τα δάκρυα ο κορωνοϊός;
Μελέτες έχουν δείξει πως στα δάκρυα ασθενών με COVID-19 ανευρίσκεται ο ιός, όμως δεν φαίνεται να είναι σε τέτοια συγκέντρωση που να μεταδίδει τη νόσο.
6. Υπάρχουν συμπτώματα της νόσου που να εκδηλώνονται στα μάτια;
Ένα από αυτά, είναι ο ερεθισμός των ματιών. Αυτή οφείλεται στη επιπεφυκίτιδα που προκαλείται από τον ιό. Επιπεφυκίτιδα ονομάζουμε την φλεγμονή του επιπεφυκότα, της μεμβράνης που καλύπτει την επιφάνεια των ματιών. Χαρακτηριστική στη περίπτωση αυτή είναι η ερυθρότητα των ματιών και οι ήπιες εκκρίσεις. Όταν λοιπόν μία τέτοιου τύπου επιπεφυκίτιδα συνδυάζεται με άλλα ύποπτα συμπτώματα όπως καταβολή, πυρετό, βήχα ή λιγότερα ύποπτα όπως η απωλεια γεύσης ή όσφρησης καλό είναι να ζητάμε τη συμβολή του γιατρού μας.
Να αποφεύγουμε να τρίβουμε τα μάτια μας. Δύσκολο μεν αλλά πολύ σημαντικό. Αν είναι αναγκαίο, χρησιμοποιούμε κάποιο χαρτί αντί για τα δάκτυλά μας.
Συνοπτικά πάνω από όλα όσα αναφέρθηκαν, η άμυνά μας απέναντι στον COVID-19 πρέπει να εστιάζεται στην πρόληψη και να οργανώνεται στο πώς θα ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό μας, φροντίζοντας να κοιμόμαστε αρκετά, να ασκούμαστε, να τρεφόμαστε σωστά και να τηρούμε συνεχώς τους κανόνες ατομικής υγιεινής με καλό πλύσιμο των χεριών και περιορισμό των διαπροσωπικών επαφών για να μειώσουμε τον κίνδυνο μόλυνσης ευθύς εξαρχής.