Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς
ΚΑΡΠΑ: Το στοίχημα για να σωθούν ζωές
Αναγκαία η εκπαίδευση πολιτών στην ΚΑΡΠΑ και η δημιουργία δικτύου εξωτερικών απινιδωτών. «Το ποσοστό επιβίωσης θα μπορούσε τουλάχιστον να δεκαπλασιαστεί και –γιατί όχι;– να φθάσει και το 50%», λέει στην «Κ» ο καθηγητής Καρδιολογίας Γ. Κοχιαδάκης.
Ενας στους δέκα θανάτους που συμβαίνουν ετησίως στη χώρα μας εκτιμάται ότι είναι αιφνίδιος. Η πλειονότητα αυτών οφείλεται σε καρδιαγγειακά αίτια. Εκτιμάται ότι μόνο στο 3% των επεισοδίων που συμβαίνουν εκτός νοσοκομειακών δομών μπορεί ο ασθενής να αναταχθεί και να επιβιώσει. «Θεωρούμε πως με την ευρεία και άμεση εφαρμογή καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης συμπεριλαμβανομένης και της χρήσης φορητών απινιδωτών, το ποσοστό επιβίωσης θα μπορούσε τουλάχιστον να δεκαπλασιαστεί και –γιατί όχι;– να φθάσει και το 50%», σημειώνει στην «Κ» ο καθηγητής Καρδιολογίας, πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, Γιώργος Κοχιαδάκης.
Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία έχει ανακηρύξει το 2023 Ετος Ευαισθητοποίησης για τον αιφνίδιο θάνατο. Την περασμένη Τετάρτη, ενόψει της σημερινής Παγκόσμιας Ημέρας Καρδιάς, στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του μετρό Συντάγματος, πιστοποιημένοι εκπαιδευτές έκαναν επιδείξεις καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ) και χρήσης εξωτερικού απινιδωτή σε μαθητές. Αντίστοιχη εκδήλωση πραγματοποίησε και το υπουργείο Υγείας και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την περασμένη Δευτέρα σε μεγάλο εμπορικό κέντρο της Αθήνας, στέλνοντας μήνυμα υπέρ του εθελοντισμού για την ασφάλεια των ασθενών.
Στα πρώτα λεπτά
Οπως επισημαίνει ο κ. Κοχιαδάκης, «το μεγάλο στοίχημα αυτή τη στιγμή είναι η εκπαίδευση του πληθυσμού ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει ένα αιφνίδιο περιστατικό το οποίο μπορεί να συμβεί σε μια πλατεία, σε ένα γήπεδο ή οπουδήποτε. Η ανάταξη από έναν αιφνίδιο θάνατο είναι σημαντικό να γίνει τα πρώτα λεπτά. Οταν σταματήσει η καρδιά ο εγκέφαλος δεν αιματώνεται και έπειτα από 2-3 λεπτά καταστρέφεται. Επομένως το μεγάλο στοίχημα είναι η αντιμετώπιση στην οξεία φάση και στο σημείο όπου θα πάθει το επεισόδιο ο ασθενής. Πολλές χώρες ανά την Ευρώπη λαμβάνουν μέτρα για την εκπαίδευση του πληθυσμού. Είναι ενδεικτικό ότι στις σκανδιναβικές χώρες η γνώση της ΚΑΡΠΑ είναι προϋπόθεση για τη χορήγηση διπλώματος αυτοκινήτου. Θα μπορούσαν να υπάρχουν αντίστοιχες προβλέψεις στη χώρα μας, π.χ. για τους προπονητές αθλητικών δραστηριοτήτων ή τους σχολικούς νοσηλευτές».
Ψηφιακή εφαρμογή
Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία προτείνει και τη δημιουργία δικτύου εξωτερικών απινιδωτών στα μεγάλα αστικά κέντρα, και σε χώρους όπου υπάρχει συνάθροιση πολιτών. Ο κ. Κοχιαδάκης σημειώνει ότι «η πρότασή μας είναι να γίνει αρχικά μία καταγραφή των απινιδωτών που ήδη υπάρχουν σε διαγνωστικά κέντρα και ιατρεία, και εν συνεχεία συμπλήρωση του “δικτύου” με τοποθέτηση σχετικών συσκευών σε μέρη όπου δεν καλύπτονται. Στο ίδιο πλαίσιο, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ψηφιακή εφαρμογή ώστε ένας καρδιολόγος, ένας γιατρός ή ο εκπαιδευμένος πολίτης να ξέρει πού είναι ο κοντινότερος απινιδωτής για να τον χρησιμοποιήσει σε ασθενή, εφόσον χρειαστεί».Οι ειδικοί γιατροί δίνουν έμφαση και στην πρόληψη, εστιάζοντας αυτή την περίοδο στον έλεγχο για όσους σχεδιάζουν να ξεκινήσουν άθληση.
«Η συχνότητα των αιφνίδιων θανάτων υπολογίζεται περίπου σε 1 περίπτωση ανά 100.000 πληθυσμού που συμμετέχει σε αθλητικές δραστηριότητες. Ως αριθμός δεν είναι μεγάλος, αλλά επειδή ο θάνατος είναι αδόκητος και συμβαίνει σε φαινομενικά υγιείς ανθρώπους έχει μεγάλο αντίκτυπο τόσο σε ατομικό – οικογενειακό, όσο και σε ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο», σημειώνει ο κ. Κοχιαδάκης. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο προαθλητικός έλεγχος επικεντρώνεται πρωτίστως στην αξιολόγηση της καρδιακής λειτουργίας και στοχεύει στην ανίχνευση τυχόν υποκείμενων καρδιακών παθήσεων που μπορεί να αποβούν επικίνδυνες κατά τη διάρκεια σωματικών δραστηριοτήτων. «Η λήψη ενός πλήρους ιατρικού ιστορικού, η βασική κλινική εξέταση, που περιλαμβάνει την ακρόαση καρδιάς και πνευμόνων, την ψηλάφηση βασικών οργάνων, τον έλεγχο της αιμάτωσης, καθώς και ο έλεγχος άλλων σημείων κατά περίπτωση αποτελούν τη βάση του προαθλητικού ελέγχου. Στο ιατρικό ιστορικό και στην κλινική εξέταση προστίθεται το ηλεκτροκαρδιογράφημα που μπορεί να αποκαλύψει σημαντικές διαταραχές της καρδιακής λειτουργίας», επισημαίνει ο καθηγητής.
«Συγγνώμη που δεν ήξερα να κάνω ΚΑΡΠΑ»
Τήρηση θεσμικού πλαισίου
Ο προαθλητικός έλεγχος γίνεται στην Ελλάδα από καρδιολόγους, ή πιστοποιημένους ιατρούς άλλων ειδικοτήτων. Πρόσφατα, ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών απέστειλε επιστολή στα συναρμόδια υπουργεία Παιδείας και Υγείας, ζητώντας να τηρηθεί το θεσμικό πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο η ιατρική εξέταση και η χορήγηση των ιατρικών γνωματεύσεων σε αθλούμενους πρέπει να γίνεται σε ιατρεία και όχι σε εγκαταστάσεις αθλητικών συλλόγων και εκπαιδευτηρίων. Ο ΙΣΑ επικαλέστηκε σχετικές διαμαρτυρίες γιατρών μελών του για τέτοιου είδους πρακτικές. Ο κ. Κοχιαδάκης τονίζει, «αυτή τη στιγμή αθλούνται χιλιάδες παιδιά και σίγουρα ο προαθλητικός έλεγχος δεν καλύπτει το 100% αυτού του πληθυσμού. Θα πρέπει να γίνεται πιο συστηματικά και να μην αμελείται. Και οι γονείς θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούν ως προς αυτό. Μερικές φορές, όταν πεις σε έναν γονέα που θεωρεί ότι το παιδί του είναι το μεγαλύτερο ταλέντο στο ποδόσφαιρο ότι δεν θα πρέπει να αθλείται υπάρχουν αντιδράσεις».